Panslavizm ve Turancılık Akımının Karşılaştırılması Üzerine Bir İnceleme
Anahtar Kelimeler:
panslavizm- turancılık- rusya- osmanlı devletiÖzet
Panslavizm, Slav ırklarının bir çatı altında toplaması fikri olarak tanımlanmaktadır. Bu akım bütün Slavları etkilemiştir. Ortak geçmişleri, dilleri ve kültürleri olması dolayısı ile bütün Slavların bir siyasi birlik kurması düşüncesi en çok Rusya’yı etkisi altına almıştır. Rusya kendi çıkarları doğrultusunda bütün Slavları bir Rus egemenliği altında toplamak istemiş ve bu doğrultuda da Panslavizm politikasına öncülük etmiştir. Bu fikir ilk olarak 16. yüzyılda görülmeye başlamış ve bu tarihlerden üç yüz yıllık bir süre sonra 1839’da Macaristan’da bütün Türklerin bir çatı altında toplanması fikri olan Turancılık düşüncesi ortaya çıkmıştır. Daha sonra bu fikir Osmanlı Devleti’nin çöküşü sırasında Osmanlı’yı kurtaracak bir fikir olacağı düşüncesi ile en çok Osmanlı Devleti’nde etkisini göstermiştir. Her iki akımın çıkış noktasının ve ulaşmak istedikleri hedefin aynı olmasından dolayı bu fikir akımları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar bu çalışmada tartışılacaktır.
Referanslar
Akçura, Y. (2011). Üç Tarz-ı Siyaset. Kilit Yayınları, Ankara.
Akyüz, K. (1986). Türk Ocakları. Belleten, 50 (195), 201-228.
Armaoğlu, F. (2010). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi. Alkım Yayınları, İstanbul.
Asker, A. ve Özel, Ö. (2016). Panslavizmin Çarlık Rusya’sının ve Sovyetler Birliği'nin Balkan Politikaları Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Suçlar ve Tarih, (17), 17-46.
Atsız, H. N. (2011). Turancılık, Milli Değerler ve Gençlik. Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Aydın, M. (2004). 19.Yüzyıl Ortalarında Panslavizm ve Rusya. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15), 73-82.
Bölükbaşı, Y. S. (2018). Türkçü-Turancı Milliyetçiliğin Düşünsel Temelleri Üzerine Bir İnceleme. Akademik Hassasiyetler, 5(10), 45-60.
Cracraft, C. (1994). Major Problems in The History of Imperial Russia. University of Illions Press, Chicago.
Çağ, G. (2008). Panslavizmin Fikri Temelleri ve Slav Birliği Çabaları. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 205-219.
Çolak, Ç. (2014). Türkiye’de Türkçü Turancı Düşüncenin Kökleri ve Irkçılık Turancılık Davası. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Trabzon.
Demiroğlu, H. (2009). Rus Kaynaklarına Göre Rusya’nın Balkan Siyaseti: Ortodoks Birliği ve Panslavizm (1856-1878). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi: İstanbul.
Doğan, M. (2021). Kültürel ve Siyasi Temelleri ile Panslavizm Hareketi ve Panslavizmin Balkan Milliyetçiliğine Etkisi. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 133-145.
Kara, A. (2005). 1828-29 Osmanlı – Rus Savaşı ve Anadolu’da Alınan Tedbirler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi, 8(1-4), 115-131.
Kaya, S. ve İşyar, Ö. G. (2009). Rus Yayılmacılığı ve Slavofil Düşüncenin Tarihsel Gelişimi. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, 4(8), 25-49.
Keleş, E. (2008). Rusya’nın Panslavizm Politikasının Balkanlarda Uygulanmasına Dair Bir Layiha. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 123-140.
Ketenci, A. (2018). Panslavizm ve Başarısızlık Sebepleri. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı (1), 345-352.
Kılıç, M. (2007). Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Milliyetçiliğinin Tipolojisi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 16, 113-140.
Kohn, H. (2007). Panslavizm ve Rus Milliyetçiliği. (Çev: Agah Oktay Güner). İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
Kurat, A. N. (1993). Rusya Tarihi-Başlangıçtan 1917’ye Kadar. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Özcan, Ö. (2011). Türk Yurdunda Turancılık ve Türk Dünyası. Türk Yurdu Dergisi, 100(282). https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=1376 (Erişim Tarihi: 03.01.2023).
Özdoğan, G. G. (2009). “Dünya’da Türkiye’de Turancılık”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt:4. İletişim Yayınları, İstanbul.
Özgen, Ö. (1999). Balkanlar’da Slavist ve Ortodoks Eksenli Politikalar. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: İstanbul.
Petrovich, M. B. (1958). The Emergence of Russian Panslavizm. Colombia University Press, Newyork.
Türk Ocaklarının Kısa Tarihçesi. (2021). https://www.turkocaklari.org.tr/turk-ocagi-tarihi/6/turk- ocaklarinin-kisa-tarihcesi (Erişim Tarihi: 04.01.2023).
Vurucu, İ. (2009). Osmanlıdan Türk Cumhuriyetlerinin Bağımsızlığına Kadar Türk Milliyetçilerinde Turancılık Algısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Konya.
Yaşlı, F. (2008). Milliyetçilik ve Faşizm: Türkiye’de Irkçı Milliyetçilik Üzerine Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi: Ankara.
