Duygusal Emeğin İş Performansına Etkisinde İşten Ayrılma Niyetinin Düzenleyici Etkisi
Anahtar Kelimeler:
Duygusal emek- İş performansı- İşten ayrılma niyetiÖzet
Yerel ulaştırma sektöründeki taksi şoförlerinin duygusal emeklerinin iş performansına etkisinde işten ayrılma niyetinin düzenleyici etkisini tespit edilebilmek amacıyla gerçekleştirilen araştırma 401 taksi şoförü ile yürütülmüştür. Araştırma nicel araştırma deseninde ve kesitsel tipte tasarlanmıştır. Korelasyon analizi bulgularına göre ölçekler birbirleri ile orta düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişki içerisinde oldukları tespit edilmiştir. Gerçekleştirilen regresyon analizi bulgularına göre taksi şoförlerinin işten ayrılma niyeti arttıkça, duygusal emeklerinin iş performansını artırdığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak işten ayrılma niyetinin yüksek olması durumunda, duygusal emeğin iş performansına etkisi daha fazla olmaktadır. Bu durum duygusal emek – iş performansı arasındaki ilişkinin işten ayrılma niyeti tarafından düzenlendiğine işarettir.
Referanslar
Alcan, G. (2020). İş talepleri ve iş kaynakları modeli ile çalışanların psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Management and political sciences review, 2(2), 86-103.
Alper Ay, F. & Keleş, K. (2017). Etkileşimci ve dönüşümcü liderlik tarzlarının işten ayrılma niyeti ve iş performansı üzerinde etkisi. Gümüşhane üniversitesi sağlık bilimleri dergisi, 6(4), 193-203.
Amissah, E. F., Blankson-Stiles-Ocran, S. & Mensah, I. (2022). Emotional labour, emotional exhaustion and job satisfaction in the hospitality industry, Journal of hospitality and tourism insights, 5(5), 805-821. https://doi.org/10.1108/JHTI-10-2020-0196
Ashforth, B. E. & Humphrey, R. H. (1993). Emotional labor in service roles: The influence of identity. Academy of management review, 18(1), 88-115.
Ashton, D. (2021). Cultural organisations and the emotional labour of becoming entrepreneurial, Poetics, 86(101534), 1-11.
Bakker, A. B., Demerouti, E. & Verbeke, W. (2004). Using the job demands-resources model to predict burnout and performance. Human resource management, 43(1), 83-104.
Bartlett, J. E., Kotrlik, J. W. & C., H. C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research, Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43-50.
Basım, N. H. & Begenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve ekonomi dergisi, 19(1), 77-90.
Basım, N. H., Begenirbaş, M. & Can Yalçın, R. (2013). Öğretmenlerde kişilik özelliklerinin duygusal tükenmeye etkisi: duygusal emeğin aracılık rolü. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri, 13(3), 1477-1496.
Begenirbaş, M. & Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. Business and economics research journal, 5(2), 109-127.
Begenirbaş, M. & Meydan, C. H. (2012). Duygusal emeğin örgütsel vatandaşlık davranışıyla ilişkisi: öğretmenler üzerinde bir araştırma. Gazi üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 14(3), 159-181.
Begenirbaş, M. & Turgut, E. (2014). İş performansının sağlanmasında çalışanın duygusal emeğinin ve örgütte güven algısının etkileri. ISGUC The journal of industrial relations and human resources, 16(3), 131-149.
Bıyık, Y. & Aydoğan, E. (2014). Duygusal emek ile örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: bir araştırma, Gazi üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 16(3), 159-180.
Bodenheimer, G. & Shuster, S. M. (2019). Emotional labour, teaching and burnout: Investigating complex relationships. Educational research, 1-14.
Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. & Klesh, J. (1979). The michigan organizational assessment questionnaire. Ann Arbor.
Chau, S. L., Dahling, J. J., Levy, P. E. & Diefendorf, J. M. (2009). A predictive study of emotional labor and turnover. Journal of organizational behavior, 30(8), 1151-1163. https://doi.org/10.1002/job.617
Côté, S. & Morgan, L. M. (2002). A longitudinal analysis of the association between emotion regulation, job satisfaction, and intentions to quit. Journal of organizational behavior, 23(8), 947-962.
Çekmecelioğlu, H. G. (2014). Göreve ve insana yönelik liderlik tarzlarının örgütsel bağlılık, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri. Kocaeli üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 28, 21-34.
Çelik, M. & Çıra, A. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde aşırı iş yükünün aracılık rolü. Ege akademik bakış dergisi, 13(1), 11-20.
Çelik, M. & Turunç, Ö. (2011). Duygusal emek ve psikolojik sıkıntı: iş–aile çatışmasının aracılık etkisi. İstanbul üniversitesi işletme fakültesi dergisi, 40(2), 226-250.
Çetin, F. & Varoğlu, A. K. (2015). Psikolojik sermaye, performans, ayrılma niyeti ve iş tatmini etkileşimi: cinsiyetin düzenleyici rolü. İş ve insan dergisi, 2(2), 105-113.
Çolak, N. (2022). Duygusal emeğin iş performansına etkisi havacılık sektöründe bir uygulama. FSM mesleki bilimler dergisi, 1(1), 112-127.
Dalton, D. R., Krackhardt, D. M. & Porter, L. W. (1981). Functional turnover: an empirical assessment. Journal of applied psychology, 66(6), 716-721.
Das, D. (2012). Effects of identity variables and job performance on employee intentions to leave: an empirical study in indian call centers. International journal of management, 29(1), 368-378.
Değirmenci Öz, S. & Baykal, Ü. (2018). Hemşirelerin duygusal emek davranışı ve etkileyen faktörler. Florence nightingale hemşirelik dergisi, 26(1), 1-10.
Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F. & Schaufeli, W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of applied psychology, 86(3), 499-512.
Diefendorff, J. M., Croyle, M. H. & Gosserand, R. H. (2005). The dimensionality and antecedent of emotional labor strategies. Journal of vocational behavior, 66(2), 339-357. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.02.001
Doğan, A. & Sığrı, Ü. (2017). Duygusal emek: hemşireler üzerine bir çalışma. İş ve insan dergisi, 4(2), 113-126. https://doi.org/10.18394/iid.342620
Erkuş, A. & Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul üniversitesi işletme fakültesi dergisi, 42(2), 302-318.
Erkutlu, H. (2012). Öğretmen tükenmişliği üzerinde psikolojik dayanıklılık ve öz-izlemenin etkisi. Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 43, 186-197.
Eroğlu, Ş. G. (2014). Örgütlerde duygusal emek ve tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma. Pamukkale üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, (19), 147-160.
Goodman, S. A. & Svyantek, D. J. (1999). Person–organization fit and contextual performance: do shared values matter. Journal of vocational behavior, 55(2), 254–275.
Goodwin, R. E., Groth, M. & Frenkel, S. J. (2011). Relationships between emotional labor, job performance, and turnover. Journal of vocational behavior, 79(2), 538-548.
Gou, L., Ma, S., Wang, G., Wen, X. & Zhang, Y. (2022). Relationship between workplace ostracism and turnover ıntention among nurses: the sequential mediating effects of emotional labor and nursepatient relationship. Psychology, health ve medicine, 27(7), 1596-1601. https://doi.org/10.1080/13548506.2021.190585
Grandey, A. A. (2000). Emotion regulation in the workplace: a new way to conceptualize emotional labor. Journal of occupational health psychology, 5(1), 95-110.
Gulsen, M. & Ozmen, D. (2019). The relationship between emotional labour and job satisfaction in nursing. International nursing review, 67(1), 145-154.
Gürbüz, S. (2021). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Seçkin Yayınları.
Gürbüz, S., Erkuş, A. & Sığrı, Ü. (2010). İş tatmini ve iş performansının yeni öncülü: temel benlik değerlendirmesi. Sosyal ve beşeri bilimler dergisi, 2(1), 69-76.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
Halbesleben, J. R. B. & Wheeler, A. R. (2008). The relative roles of engagement and embeddedness in predicting job performance and intention to leave. Work ve stress: an international journal of work, health ve organisations, 22(3), 242-256.
Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis second edition: a regression-based approach. Ebook The Guilford Press.
Hellman, C. M. (1997). Job satisfaction and intent to leave. The journal of social psychology, 137(6), 677-689.
Hochschild, A. R. (1983). The managed heart: commercialization of human feeling. University of California Press.
Hofmann, V. & Stokburger-Sauer, N. E. (2017). The impact of emotional labor on employees’ work-life balance perception and commitment: a study in the hospitality industry. International journal of hospitality management, 65, 47-58.
Hong, E. & Lee, Y. S. (2016). The mediating effect of emotional ıntelligence between emotional labour, job stress, burnout and nurses’ turnover intention. International journal of nursing practice, 22(6), 625-632.
Houkes, I., Janssen, P. P. M., Jonge, J. d. & Bakker, A. B. (2003). Specific determinants of intrinsic work motivation, emotional exhaustion and turnover intention: a multisample longitudinal study. Journal of occupational and organizational psychology, 76(4), 427-450.
Ikeler, P. (2016). Deskilling emotional labour: evidence from department store retail. Work, employment ve society, 30(6), 966-983.
Isenbarger, L. & Zembylas, M. (2006). The emotional labour of caring in teaching. Teaching and teacher education, 22(1), 120-134.
Karaman, N. (2017). Çalışma yaşamında duygusal emek. İş ve hayat, 3(5), 30-56.
Karimi, L., Leggat, S. G., Donohue, L., Farrell, G. & Couper, G. E. (2013). Emotional rescue: the role of emotional intelligence and emotional labour on well-being and job-stress among community nurses. Journal of advanced nursing, 70(1), 176-186.
Kaya, U. & Özhan, Ç. K. (2012). Duygusal emek ve tükenmişlik ilişkisi: turist rehberleri üzerine bir araştırma. Çalışma ilişkileri dergisi, 3(2), 109-130.
Khalique, M., Arif, I., Siddiqui, M. & Kazmi, S. W. (2018). Impact of workplace bullying on job performance, intention to leave, ocb and stress. Pakistan journal of psychological research, 33(1), 55-74.
Lee, Y. H. & Chelladurai, P. (2018). emotional intelligence, emotional labor, coach burnout, job satisfaction, and turnover intention in sport leadership. European sport management quarterly, 18(4), 393-412.
Liang, H.-Y., Tang, F.-I., Wang, T.-F., Lin, K.-C. & Yu, S. (2016). Nurse characteristics, leadership, safety climate, emotional labour and ıntention to stay for nurses: a structural equation modelling approach. Journal of advanced nursing, 72(12), 3068-3080.
Lv , Q., Xu, S. & Ji, H. (2012). Emotional labor strategies, emotional exhaustion, and turnover ıntention: an empirical study of chinese hotel employees. Journal of human resources in hospitality and tourism, 11(2), 87-105.
Martínez-Iñigo, D., Totterdell, P., Alcover, C. M. & Holman, D. (2007). Emotional labour and emotional exhaustion: interpersonal and intrapersonal mechanisms. Work ve stress, 21(1), 30-47.
McNeilly, K. & Goldsmith, R. E. (1991). The moderating effects of gender and performance on job satisfaction and intentions to leave in the sales force. Journal of business research, 22(3), 219-232. https://doi.org/10.1016/0148-2963(91)90003-G
Morris, J. A. & Feldman, D. C. (1996). The dimensions, antecedents, and consequences of emotional labor. Academy of management review, 21(4), 986-1010.
Özkan, G. (2013). Çağrı merkezlerinde duygusal emek ve örgütsel iletişim. Selçuk iletişim, 7(4), 64-80.
Polatcı, S. & Özyer, K. (2015). Duygusal emek stratejilerinin duygusal zekanın tükenmişliğe etkisindeki aracılık rolü. AİBÜ sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 15(3), 131-156.
Seçer, H. Ş. (2005). Çalışma yaşamında duygular ve duygusal emek: sosyoloji, psikoloji ve örgüt teorisi açisindan bir değerlendirme. Sosyal siyaset konferansları dergisi, 0(50), 813-834.
Sökmen, A. & Mete, E. S. (2015). Bezdirinin iş performansı, iş tatmini ve işten ayılma niyeti üzerindeki etkisi: ankara'da bir araştırma. Gazi üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 17(3), 271-295.
Tanrıverdi, H., Koçaslan, G. & Osmanoğlu-Taştan, N. (2018). Psikolojik şiddet algısı, tükenmişlik sendromu ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: banka çalışanları üzerinde bir araştırma. Yönetim ve ekonomi: celal bayar üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 25(1), 113-131.
Taylor, S. (1998). Emotional labour and the new workplace. içinde P. Thompson ve C. Warhurst, (Eds.), Workplaces of the future. critical perspectives on work and organisations, (pp. 84-103). Palgrave.
Taylor, S. & Tyler, M. (2000). Emotional labour and sexual difference in the airline industry. Work, employment and society, 14(1), 77-95.
Tekingündüz, S., Top, M. & Seçkin, M. (2015). İş tatmini, performans, iş stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi: hastane örneği. Verimlilik dergisi, 4, 39-64.
Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve ekonomi dergisi, 17(2), 183-206.
Türkay, O., Ünal, A. & Taşar, O. (2011). Motivasyonel ve yapısal etkenler altında duygusal emeğin işe bağlılığa etkisi. ZKÜ sosyal bilimler dergisi, 7(14), 201-222.
Ünlü, O. & Yürür, S. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve görev/bağlamsal performans ilişkisi: yalova’da hizmet sektörü çalışanları ile bir araştırma. Erciyes üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 0(37), 183-207.
Varol, F. S. (2022). Taksi şoförlerinin çalışma koşulları: denizli ve izmir illeri örneği. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Pamukkale Üniversitesi.
Veloutsou, C. A. & Panigyrakis, G. G. (2004). Consumer brand managers' job stress, job satisfaction, perceived performance and intention to leave. Journal of marketing management, 20(1-2), 105-131. http://dx.doi.org/10.1362/026725704773041140
Walby, K. & Cole, D. (2019). Beyond emotional labour: emotions and peer support in a canadian prison. Emotion, space and society, 33(100631), 1-7.
Wu, X., Shie, A.-J. & Gordon, D. (2017). Impact of customer orientation on turnover intention: mediating role of emotional labour. International journal of organizational analysis, 25(5), 909-927. https://doi.org/10.1108/IJOA-06-2017-1184
Yağcı, P. (2020). Duygusal emek, tükenmişlik, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: animatörler üzerine bir araştırma. (YÖK Tez Merkezi, Doktora). Balıkesir Üniversitesi.
Yağcı, P. & Avcıkurt, C. (2020). The relationship between emotional labour, burnout, organizational commitment and turnover intention: a research on animators. Turizm akademik dergisi, 02(2020), 283-296.
Yeşil, S. & Mavi, Y. (2021). COVID-19 korkusu’nun duygusal emek, çalışan performansı, iş tatmini, yaşam doyumu üzerine etkisi: bir alan araştırması. Yaşar üniversitesi e-dergisi, 16(63), 1078-1104. https://doi.org/10.19168/jyasar.908383
Yiğitol, B. & Büyükmumcu, S. (2021). COVID-19 korkusu, kişilik özellikleri, iş performansı ve işten ayrılma niyeti arasındaki yordayıcı ilişkilerin incelenmesi. OPUS uluslararası toplum araştırmaları dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3414-3447.
Yoldaş, A., Kılıç, B. & Karaman, M. (2020). Örgütsel dışlanmanın iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesi. Selçuk üniversitesi sosyal bilimler meslek yüksekokulu dergisi, 23(2), 479-496.
Yurttaş, Y., Erat, S. & Alnıaçık, E. (2020). Etkileme taktiklerinin iş performansı ve iş stresi üzerindeki etkisi: kimya sektöründe bir araştırma. International review of economics and management, 8(2), 176-200.
Varol, F. S. (2022). Taksi şoförlerinin çalışma koşulları: denizli ve izmir illeri örneği. (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans). Pamukkale Üniversitesi.
