Finansal Stresin Merkez Bankası Kararları Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği
Anahtar Kelimeler:
Finansal Stres- Merkez Bankası- Para PolitikalarıÖzet
Finansal piyasaların sağlıklı çalışmadığı dönemlerde yaşanan finansal stres, dünya genelinde faiz oranlarının yükselmesine ve yurtiçi faiz oranlarının göreceli olarak daha düşük kalmasına neden olabilmektedir. Yurtiçi faiz oranlarının düşük seyretmesi ise döviz kurunda ve enflasyonda artış, dış ticaret dengesinde de bozulmalar ile sonlanabilmektedir. Bu dönemlerde fiyat istikrarının ve finansal istikrarın korunmasından sorumlu olan Merkez Bankası müdahalelerinin önemi daha çok artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) finansal strese tepki verip vermediğinin incelenmesidir. Bu nedenle finansal stres altında TCMB tarafından belirlenen para politikalarının araştırıldığı çalışmada, 1995-2022 yılları arası dönemde finansal stres endeksi ve politika faiz oranı değişkenleri arasındaki ilişki Bayer-Hanck Eşbütünleşme testi ve Tam Değiştirilmiş En Küçük Kareler (FMOLS) tahmincisi ile test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar finansal stres endeksi, enflasyon oranı ve para arzı oranı bağımsız değişkenleri ile politika faiz oranı bağımlı değişkeni arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Uzun dönem katsayı tahmininde ise finansal stres endeksi ve enflasyon oranının, politika faiz oranını pozitif yönde; para arzının ise negatif yönde etkilediği görülmüştür. Bu sonuçlar, TCMB’nin dünya genelinde yaşanan finansal strese karşı duyarlı olduğunun bir kanıtıdır.
Referanslar
Albulescu, C. T. (2012). Financial stability, monetary policy and budgetary coordination in EMU. Theoretical & Applied Economics, 19(8).
Albulescu, C. T. (2013). Financial stability and monetary policy: A reduced-form model for the euro area. Romanian Journal of Economic Forecasting, 16(1), 62-81.
Albulescu, C. T., Daniel, G. ve Dominique P. (2013). Financial instability and ECB monetary policy. Economics Bulletin, 33 (1), 388-400.
Andersson. M. (2008). Ten Years with the Financial Stability Reports. Riksbank Economic Review, 1.
Banerjee, A., Dolado, J. ve Mestre, R. (1998). Error-Correction Mechanism Tests for Cointegration in a Single-Equation Framework. Journal of Time Series Analysis, 19(3), 267-83.
Baxa, J., Horváth, R. ve Vašíček, B. (2013). Time-varying monetary-policy rules and financial stress: Does financial instability matter for monetary policy?. Journal of Financial Stability, 9(1), 117-138.
Bayer, C. ve Hanck, C. (2012). Combining Non‐Cointegration Tests. Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83-95.
Belke, A. H. ve Klose, J. (2010). (How) do the ECB and the Fed react to financial market uncertainty? The Taylor rule in times of crisis. Ruhr Economic Paper, (166).
Bernanke, B. S., Gertler, M. ve Gilchrist, S. (1994). The financial accelerator and the flight to quality.
Bonciani, D. ve Van Roye, B. (2016). Uncertainty shocks, banking frictions and economic activity. Journal of Economic Dynamics and Control, 73, 200-219.
Born, B., Ehrmann. M. ve Fratzscher, M. (2012). Macroprudential Policy and Central Bank Communication. International Finance. 15(2), 179-203.
Boswijk, P. H. (1994). Testing for an Unstable Root in Conditional and Unconditional Error Correction Models. Journal of Econometrics, 63, 37–60.
Bulir, A. ve Cihak, M. (2008). Central Bankers’ Dilemma When Banks Are Vulnerable: To Tighten or not to Tighten?. IMF mimeo.
Cardarelli, R., Elekdag, S. ve Lall, S. (2011). Financial stress and economic contractions. Journal of Financial Stability, 7(2), 78-97.
Castroa, V. (2008). Are Central Banks following a linear or nonlinear (augmented) Taylor rule?. SSRN 1210362.
Claessens, S., Kose, M. A. ve Terrones, M. E. (2012). How do business and financial cycles interact?. Journal of International economics, 87(1), 178-190.
Clarida, R. ve M. Gerdler (1997). How the Bundesbank Conducts Monetary Policy in Reducing Inflation. C.D. Romer and D.H. Romer (Ed.), The Univ. of Chicago Press, 363-604.
Çamlıca, F. (2016). Responsiveness of monetary policy to financial stress in Turkey. Central Bank Review, 16(4), 143-150.
Çevik, E. I., Dibooglu, S. ve Kenc, T. (2016). Financial stress and economic activity in some emerging Asian economies. Research in International Business and Finance, 36, 127-139.
Darıcı, B. (2010). Kısa Vadeli Para Politikası Aracı Olarak Faiz Düzleştirme Kuralı: Teorik ve Metodolojik Yaklaşım. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 4(2), 39-66.
Dibooglu, S., Erdogan, S., Yildirim, D. C. ve Cevik, E. I. (2020). Financial conditions and monetary policy in the US. Economic Systems, 44(4), 100819.
Elekdag, S., Kanli, I. B., Samancioglu, Z. ve Sarikaya, C. (2010). Finansal stres ve iktisadi faaliyet. Central Bank Review, 10(2), 1.
Elliott, G., Rothenberg, T. ve Stock, J. H. (1996). Efficient tests for an autoregressive unit root. Econometrica, 64, 813–36.
Enders, W. (2004). Applied Econometrics Time Series. New York: John Wiley.
Engle, R. F. ve Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Fisher, R. A. (1932). Statistical Methods for Research Workers, In: Breakthroughs in Statistic. Springer, New York.
Gadanecz, B. ve Kaushik, J. (2009). Measures of Financial Stability – a Review. IFC Bulletin, 31.
Gupta, S. ve Miniane, J. (2009). Recessions and Recoveries in Asia: What can the past teach us about the present recession?. ADBI Working paper. 150.
Gülmez, A. ve Huseynli, S. (2019). Enerji ihracatı ve ekonomik büyüme ilişkisi: Azerbaycan örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(1), 9-23.
Illing, M. ve Liu, Y. (2006). Measuring financial stress in a developed country: An application to Canada. Journal of Financial stability, 2(3), 243-265.
Ishrakieh, L. M., Dagher, L. ve El Hariri, S. (2020). A financial stress index for a highly dollarized developing country: The case of Lebanon. Central Bank Review, 20(2), 43-52.
Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-54.
Kannan, P. (2012). Credit conditions and recoveries from financial crises. Journal of International Money and Finance, 31(5), 930-947.
Liang, C., Hong, Y., Huynh, L. D. T. ve Ma, F. (2023). Asymmetric dynamic risk transmission between financial stress and monetary policy uncertainty: thinking in the post-covid-19 world. Review of Quantitative Finance and Accounting, 60(4), 1543-1567.
MacKinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of applied econometrics, 11(6), 601-618.
Madsen, M. W. (2012). Does Financial Stress Have an Impact on Monetary Policy?: An Econometric Analysis Using Norwegian Data (Master's thesis).
Martin, C. ve Milas, C. (2013). Financial crises and monetary policy: Evidence from the UK. Journal of Financial Stability, 9(4), 654-661.
Milas, C. ve Naraidoo, R. (2012). Financial conditions and nonlinearities in the European Central Bank (ECB) reaction function: In-sample and out-of-sample assessment. Computational Statistics & Data Analysis, 56(1), 173-189.
Phillips, P. C. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The review of economic studies, 57(1), 99-125.
Phillips, P. C. ve Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
Pata, U. K. (2020). Finansal Gelişmenin Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri: Finansal Kuznets Eğrisi Hipotezi Türkiye İçin Geçerli mi?. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 809-828.
Takım, A. (2011). Türkiye’de Para Politikası Stratejilerinin Fiyat İstikrarına Etkisi: Enflasyon Hedeflemesi Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(13), 15-35.
Taylor, J. (1993). Discreation Versus Policy Rules in Practice‖ Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 38, 195-214.
Tng, B. H. ve Kwek, K. T. (2015). Financial stress, economic activity and monetary policy in the ASEAN-5 economies. Applied Economics, 47(48), 5169-5185.
Zhong, Y., Lu, J. ve Zhu, Y. (2022). Does China’s monetary policy framework incorporate financial stability?. Journal of the Asia Pacific Economy, 27(1), 64-83.
