Türkiye’de Temiz Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Uzun ve Kısa Dönem Analizi
Anahtar Kelimeler:
Temiz Enerji- Ekonomik Büyüme- EşbütünleşmeÖzet
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlı olan yapısı, enerji güvenliği ve kalkınma süreci için riskler oluşturmaktadır. Ayrıca enerjinin büyük bir bölümünün fosil yakıtlardan elde edilmesi nedeniyle kirlilik ve sera gazı emisyonu giderek artmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için enerji ihtiyacını temiz ve verimli bir şekilde temin etmek ve kullanmak durumundadır. Bu çalışmada, Türkiye’de temiz enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi 1965-2021 dönemi için araştırılmıştır. Ele alınan model çerçevesinde eşbütünleşme ilişkisinin olup olmadığı, Bayer-Hanck eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Eşbütünleşme analizi bulgularına göre temiz enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Uzun ve kısa dönem analiz sonuçları, temiz enerji tüketimindeki artışların ekonomik büyümeyi artırdığını göstermektedir.
Referanslar
Banerjee, A., Dolado, J. & Mestre, R. (1998). Error-correction mechanism tests for cointegration in a single-equation framework. Journal of Time Series Analysis, 19(3), 267-83.
Bayer, C. & Hanck, C. (2013). Combining non‐cointegration tests. Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83-95.
Boswijk, P. H. (1994). Testing for an unstable root in conditional and unconditional error correction models. Journal of Econometrics, 63, 37–60.
Cai, Y., & Menegaki, A. N. (2019). Convergence of clean energy consumption—panel unit root test with sharp and smooth breaks. Environmental Science and Pollution Research, 26, 18790-18803.
Cai, Y., & Menegaki, A. N. (2019). Fourier quantile unit root tet for the integrational properties of clean energy consumption in emerging economies. Energy Economics, 78, 324-334.
Cai, Y., Sam, C. Y., & Chang, T. (2018). Nexus between clean energy consumption, economic growth and CO2 emissions. Journal of Cleaner Production, 182, 1001-1011.
Engle, R. F. & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Fisher, R. A. (1932). Statistical methods for research workers, in: breakthroughs in statistics, New York: Springer.
Hamit-Haggar, M. (2016). Clean energy-growth nexus in sub-Saharan Africa: Evidence from cross-sectionally dependent heterogeneous panel with structural breaks. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 57, 1237-1244.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231-54.
Maji, I. K. (2015). Does clean energy contribute to economic growth? Evidence from Nigeria. Energy Reports, 1, 145-150.
Mohamed, M. S., Sun, H., & Tariq, G. (2019). Clean energy consumption and economic growth: using Obor countries. Journal of Economics and Finance, 10(2), 50-56.
Pao, H. T., Li, Y. Y., & Fu, H. C. (2014). Clean energy, non-clean energy, and economic growth in the MIST countries. Energy Policy, 67, 932-942.
Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 60(1), 119-143.
Phillips, P. C., & Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I(1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
Saliminezhad, A. & Bahramian, P. (2020). Clean energy consumption and economic growth nexus: asymmetric time and frequency domain causality testing in China. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 15(1), 1-12.
Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 61(4) 783-820.
T. C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2023). Türkiye Ulusal Enerji Planı 2022 (01/08/2023 tarihinde https://enerji.gov.tr/duyuru-detay?id=20317 adresinden ulaşılmıştır).
T.C. Dışişleri Bakanlığı (2023). (01/08/2023 tarihinde https://www.mfa.gov.tr/ adresinden ulaşılmıştır).
Ummalla, M., & Goyari, P. (2021). The impact of clean energy consumption on economic growth and CO2 emissions in BRICS countries: Does the environmental Kuznets curve exist?. Journal of Public Affairs, 21(1), 1-12.
