Duygusal Bağlılığın İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Algılanan Örgütsel Performansın Aracılık Rolü

Yazarlar

  • Fatih BIYIKLI Afyon Kocatepe Üniversitesi
  • Ali Murat BOYRAZ

Anahtar Kelimeler:

duygusal bağlılık- örgütsel performans- işten ayrılma niyeti

Özet

Duygusal bağlılık örgütlerdeki çalışanlar için son derece önemli bir faktördür. Çünkü duygusal olarak çalıştığı işyerine bağlılık hissetmeyen çalışanın motivasyonunun da yüksek olması beklenemez. Motivasyonla örgütsel performans arasında da doğrusal ilişki olduğuna yönelik birçok çalışma olduğu bilinmektedir. Bir diğer ifadeyle çalışmak için gerekli motivasyonu kendisinde bulamayan çalışanın performansının da yüksek olması beklenemez. Bu durum örgütlerde sapma davranışlar, işten ayrılma gibi örgüt için olumlu olmayan sonuçlara yol açar. Bu kapsamda duygusal olarak bağlılığın az olduğu örgütlerde çalışanların işten ayrılma niyetlerinin yüksek olacağı da öngörülmektedir. Bununla birlikte çalışanların örgütsel performans algıları da yine işten ayrılma niyetlerini etkileyen önemli bir faktör olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çerçevede bu çalışmanın amacı, duygusal bağlılığın (DB) işten ayrılma niyeti (İAN) üzerindeki doğrudan etkisi ile çalışanlarca algılanan örgütsel performansın (AÖP) aracılık etkisini, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) çerçevesinde Türk Bankacılık sektöründen elde edilen verilerle incelemektir. Bu çalışmanın literatüre öncelikli katkısı, işten ayrılma niyetine bireysel ve örgütsel kaynaklı nedenlerden duygusal bağlılık ve çalışanlarca algılanan örgütsel performansın etkisinin yönü ve düzeyini belirleyerek insan kaynakları ve örgütsel davranış alan yazınına farklı aracı değişkenler üzerinden öneriler sunmaktır. Yerli literatürde araştırma kapsamındaki üç değişken arasındaki ilişkilerin birlikte incelendiği herhangi bir çalışmaya rastlanılmamış olması çalışmayı özgün kılmaktadır. Araştırmada, 626 katılımcıdan anket yoluyla veri toplanmış, veriler SmartPLS sürüm 4.0. yardımıyla analiz edilmiştir. Bulgular, duygusal bağlılığın ve AÖP’nin işten ayrılma niyeti üzerinde doğrudan anlamlı etkisi olduğunu; ayrıca, DB- İAN ilişkisinde, AÖP’nin aracılık rolü olduğunu işaret etmektedir.

Referanslar

Abbasi SM, Hollman KW, Hayes RD. (2008) Bad Bosses and How Not To Be One. Information Management Journal. 42(1): 52-56.

Addae HM, Parboteeah KP. (2008). Role Stressors and Organizational Commitment: Public Sector Employment in St Lucia. International Journal of Manpower. 29(6):727-743.

Ali N, Baloch QB. (2009). Predictors of Organizational Commitment and Turnover Intention of Medical Representatives (An Empirical Evidence of Pakistani Companies). Journal of Managerial Sciences. 3(2): 263-273.

Allen DG, Shore LM, Griffith RW. (2003). The Role of Perceived Organizational Support and Supportive Human Resource Practices in the Turnover Process. Journal of Management. 29:99-118.

Angle, H. L. & Perry, J. L. (1981). An Empirical Assessment of Organizational Commitment and Organizational Effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26(1), 1-14.

Atasever M., & Özen, E. (2016), The effect of the depression levels to the employee turnover intention in the logistics industry, International Academic Conference on Management, Economics, Business and Marketing Vienna, Austria 2016 (IAC-MEBM 2016),, ISBN 978-80-906231-6-3, November 25 – 26.

Bakiev, E. (2013). The Influence of Interpersonal Trust and Organizational Commitment on Perceived Organizational Performance. Journal of Applied Economics and Business Research JAEBR, 3(3), 166-180

Baotham S, Hongkhuntod W, and Rattanajun S. (2010). The Effects of Job Satisfaction and Organizational Commitment on Voluntary Turnover Intention of Thai Employees In The New University. Review of Business Research.10(1):73-82.

Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment. American Journal of Sociology, 66, 32-42

Biçer, İ. H., Erçek, M., Küskü, F. & Çakmak, A. F. (2009). Örgütsel bağlılığın duygusal bileşenleri: Türk kamu kuruluşunda kapsamlı bir yapısal denklem modeli. İstanbul Teknik University Journal, 8(4).

Bluedorn, A.C. (1982). A unified model of turnover from organizations. Human Relations, 35, s.135–153.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö., E, Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

Byrne, B.M. (2008), Structural equation modeling with EQS: Basic concepts, applications, and programming. New York, NY. Psychology Press.

Camilleri, E. & Van der Heijden, B. I. J. M. (2007). Organizational commitment, public service motivation, and performance within the Public Sector. Public Performance & Management Review, 31(2), 241-274.

Canipe, J.P. (2006), “Relationships among trust, organizational commitment, perceived organizational support, and turnover intentions”, Dissertation Abstracts International, DAI-B 67/04, Database: OClC WorldCat, available at: https://search.proquest.com/docview/304910754?accountid=42604

Cho, Y. J., & Lewis, G. B. (2012). Turnover intention and turnover behavior: Implications for retaining federal employees. Review of Public Personnel Administration, 32(1), 4-23.

Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten ayrılma niyeti ve verimlilik üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8(2), 153-168.

Dağlı, A., Elçiçek, Z., & Han, B. (2018). Örgütsel Bağlılık Ölçeği'nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmas. Electronic Journal of Social Sciences, 17(68), 1765-1777.

Delaney, J. and Huselid, M.A. (1996), “The impact of human resource management practices on perceptions of organizational performance”, Academy of Management Journal, Vol. 39 No. 4, pp. 949-969.

Doğan, İ. (1999). Eğitimde kalite ve akreditasyon sorunu: Eğitim fakülteleri üzerine bir deneme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(20), 503-519

Dollinger, M. J., & Golden, P. A. (1992). Interorganizational and collective strategies in small firms: Environmental effects and performance. Journal of Management, 18(4), 695-715.

Dolton, P., & Newson, D. (2003). The relationship between teacher turnover and school performance. London Review of Education, 1(2), 132-140.

Gaan N. (2008). Stress, Social Support, Job Attitudes and Job Outcome Across Gender. The Icfai University Journal of Organizational Behavior. 52:34-44.

George, J. M. & Jones, G. R. (2012). Understanding and Managing Organizational Behavior sixth ed. Prentice Hall New Jersey

Giauque, D., Anderfuhren-Biget, S. & Varone, F. (2013). HRM Practices, Intrinsic Organizational Performance in the Public Sector. Public Personnel Management, 42(2), 123-150

Gibson JL, Tremble TR. (2006). Influences of Work- Life Support of Officers’ Organizational Commitment and Negative Work-Family Spillover. Personnel Performance and Training Technology. 270:1-23.

Griffeth, R. W., Hom, P. W., & Gaertner, S. (2000). A meta-analysis of antecedents and correlates of employee turnover: Update, moderator test, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26(3), 463-488.

Hair, J.F., Hult, G.T.M., Ringle, C.M. ve Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (2. Baskı). Los Angeles: Sage.

Henseler, J., Dijkstra, T.K., Sarstedt, M., Ringle, C.M., Diamantopoulos, A., Straub, D.W., ve Calantone, R.J. (2014). Common beliefs and reality about pls: comments on rönkkö and evermann. Organizational Research Methods, 17(2). 182-2009. doi: 10.1177/1094428114526928

Henseler, J., Hubona, G. ve Ray, P. (2016). Using PLS path modeling in new technology research: Updated guidelines. Industrial Management & Data Systems. 116. 2-20. 10.1108/IMDS-09-2015-0382, Retrieved 25.08.2019 from Emerald Database

Hofstede, G. (1997). Cultures and organizations: software of the mind: Berkshire (UK): McGraw-Hill.

Hu, L.-t., ve Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to underparameterized model misspecification. Psychological Methods, 3(4), 424-453.

Ibrahim, M. and Al Falasi, S. (2014), “Employee loyalty and engagement in UAE public sector”, Employee Relations, Vol. 36 No. 5, pp. 562-582.

Jain, A. K. (2012). Impact of Organizational Size & Alliance Formations on Perceived Organizational Performance. The Indian Journal of Industrial Relations, 47(3).

Jassem, A., Djebarni, R. and Mellahi, K. (2011), “Determinants of job satisfaction in the UAE: a case study of the Dubai police”, Personnel Review, Vol. 40 No. 1, pp. 126-146.

Karaca, A., & Şenel, S. (2022). Duygusal bağlilik ile işten ayrilma niyeti arasindaki ilişkide örgütsel kimliğin araci rolü: devlet okullarinda bir alan araştirmasi. Journal of Academic Perspective on Social Studies, (1), 19-42.

Koçak, D., & Yücel, İ. (2018). Algılanan örgütsel destek ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide duygusal bağlılığın aracı etkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 683-704.

Kreitner, R., & Kinicki, A. (2010). Organizational behavior (9th ed.). New York: McGraw-Hill.

Lorcu, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.

Mansour, N., Gara, E. & Gaha, C. (2013). Getting inside the black box: HR practices and firm performance within the Tunisian financial services industry. Personnel Review, 43(4), 490-514

Meyer JP, Allen NJ. (1991). A Tree-component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review. 1:61-89.

Meyer JP. Smith CA. (2000). HRM Practices and Organizational Commitment: Test of a Mediation Model. Canadian Journal of Administration Sciences. 17:319-331.

Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L., & Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences. Journal of Vocational Behavior, 61, 20-52.

Mobley, W. H., Griffeth, R. W., Hand, H. H., & Meglino, B. M. (1979). Review and conceptual analysis of the employee turnover process. Psychological Bulletin, 86(3), 493-522.

Mueller, C. W., & Price, J. L. (1990). Economic, psychological and sociological determinants of voluntary turnover. The Journal of Behavioral Economics, 19(3), 321-335.

Mullins, L. (2010). Management and Organizational Behavior Ninth. Ed. Pearson Education Essex England

Netemeyer, R. G., James S. B., McKee, D. O., & Robert Mc M. (1997). An Investigation into the Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in a Personal Selling Context. Journal of Marketing, 61,85-98.

Özer, G. ve Günlük, M. (2010). Örgütsel Adaletin Muhasebecilerin İş Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Eğilimlerine Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 459-485.

Park, T., & Shaw, J. D. (2013). Turnover rates and organizational performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 98(2), 268-309.

Perry-Smith, J.E. and Blum, T.C. (2000), “Work-family human resource bundles and perceived organizational performance”, Academy of Management Journal, Vol. 43 No. 6, pp. 1107-1117.

Perryer, C., Jordan, C., Firns, I., & Travaglione, A. (2010). Predicting turnover intentions: The interactive effects of organizational commitment and perceived organizational support. Management Research Review, 33(9), 911-923

Pinder, C. C. (2008). Work motivation in organizational behavior. New York: Psychology Press.

Podsakoff, N. P., LePine, J. A., & LePine, M. A. (2007). Differential challenge stressor-hindrance relationship with job attitudes, turnover intention turnover and withdrawal behavior: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 92(2), 438-454.

Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.

Powell, T. C. (1992). Organizational alignment as competitive advantage. Strategic Management Journal, 13(2), 119-134.

Purwanto, A. (2020). Effect of compensation and organization commitment on tournover intention with work satisfaction as intervening variable in indonesian industries. Sys Rev Pharm, 11(9), 287-298.

Richter, N.F./ Hauff, S./ Ringle, C.M./ Gudergan, S.P.: The Use of Partial Least Squares Structural Equation Modeling and Complementary Methods in International Management Research, Management International Review, Volume 62 (2022), pp. 449-470.

Ringle, C.M./ Sarstedt, M./ Sinkovics, N./ Sinkovics, R.R.: A Perspective on Using Partial Least Squares Structural Equation Modelling in Data Articles, Data in Brief, Volume 48 (2023), p. 109074.

Rhoades S, Eisenberger R, Armeli S. (2001). Affective Commitment: The Contribution of Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology. 86:825-836.

Rhoades, L. and Eisenberger, R. (2002), “Perceived organizational support: a review of the literature”, Journal of Applied Psychology, Vol. 87 No. 4, pp. 698-714.

Shaw, J. S. (2011). Turnover rates and organizational performance: Review, critique, and research agenda. Organizational Psychology, 1(3), 187-213.

Steers, R. M., & Porter, L. W. (1983). Motivation and work behavior (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.

TBB https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59, Erişim Tarihi: 13.08.2023

Tett, R. P., & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46, 259-293.

Thompson CA, Jahn EW, Kopelman RE, Prottas DJ. (2005). Perceived Organizational Family Support: A Longitudinal and Multilevel Analysis. Journal of Managerial Issues. 16:545–565.

Tuzun IK. (2007). Antecedents of Turnover Intention toward a Service Provider. The Business Review. 8:128-135.

Vigoda-Gadot, E. and Kapun, D. (2005), “Perceptions of politics and perceived performance in public and private organisations: a test of one model across two sectors”, Policy & Politics, Vol. 33 No. 2, pp. 251-276.

Wasti, S. A. (2000). “Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 25-27 Mayıs 2000, Nevşehir, 401-410.

Woznyj, H. M., Heggestad, E. D., Kennerly, S., & Yap, T. L. (2019). Climate and organizational performance in long‐term care facilities: The role of affective commitment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 92(1), 122-143.

Yeoh SF, Lim C-L, Syuhaily Osman. (2010). An Exploratory Study on Turnover Intention among Private Sector Employees. International Journal of Business and Management. 5(8):57-64.

Yukongdi, V., & Shrestha, P. (2020). The influence of affective commitment, job satisfaction and job stress on turnover intention: A study of Nepalese bank employees. Review of Integrative Business and Economics Research, 9, 88-98.

Zeffane, R., & Bani Melhem, S. J. (2017). Trust, job satisfaction, perceived organizational performance and turnover intention: A public-private sector comparison in the United Arab Emirates. Employee Relations, 39(7), 1148-1167.

Zhao, X., Lynch Jr, J. G., & Chen, Q. (2010). Reconsidering Baron and Kenny: Myths and truths about mediation analysis. Journal of Consumer Research, 37(2),197-206.

Yayınlanmış

28-10-2023