Soğuk Savaş Dönemi ve Sonrasında Ortadoğu’ya Yönelik Sovyetler Birliği, Rusya ve Amerikan Politikaları
Anahtar Kelimeler:
Soğuk Savaş- SSCB- ABD- Ortadoğu- Dış PolitikaÖzet
Siyasi ve coğrafik olarak birçok bilinmezlik içeren Ortadoğu bölgesi yerleşik hayatının ve üretimin beşiği olduğu kadar milletlerin ve devletlerin birbiriyle irtibata geçtiği sosyo-kültürel iletişimin de merkezi olmuştur. Yazının doğuşuna kaynaklık eden bölge tarih boyunca medeniyetlerin inşasında ve dayanışmasında oynadığı rolden mütevellit küresel güç olma iddiasında olan emperyal yapılar tarafından küreselleşme olgusuyla daima ilişkilendirilmiştir. 623 yıl Osmanlının hâkimiyeti altına kalan bölge 1915 yılında Fransa ve Rusya arasında ardından 1916’da Fransa, İngiltere ve Rusya arasında devam eden görüşmelerin ana konusu Ortadoğu’nun paylaşımı olmuştur. Sykes-Picot antlaşmasıyla Osmanlının topraklarını gizli bir biçimde paylaşan İngiltere ve Fransa 1’nci ve 2’nci Dünya Savaşı boyunca bölgede etkisini devam ettirmiştir. İkinci Dünya Savaşından sonra bölgede oluşan güç boşluğunu doldurmak isteyen SSCB bölgeye yönelik yayılmacı bir politika izlemiştir. Pearl Harbor Saldırısından sonra izolasyonist politikadan vazgeçen Amerika doğrudan bölgeye müdahil olmaya başlamıştır. Soğuk Savaşın sona ermesiyle bölgenin kaderini belirleyen tek aktör ve faktör ABD ve ABD’nin bölgeye yönelik izlediği politikası olmuştur.
Referanslar
Akkurt, M. (2005). Afganistan’ın Yapılanmasında Siyasi ve Ekonomik Stratejiler. İstanbul: IQ Kültür- Sanat Yayıncılık.
Arı, C. T. (1998). Basra Körfezi ve Ortadoğu’da Güç Dengesi, İstanbul: Alfa Yayınları.
Arı, C. T. (2004), Irak, İran ve ABD-Önleyici Savaş, Petrol ve Hegemonya, 1.Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
Arı, T. (2005). Geçmişten Günümüze Ortadoğu Siyaset, Savaş ve Diplomasi. İstanbul: Alfa Yayınlar
Ari, C. T., (2017). Geçmişten Günümüze Ortadoğu: Irak, İran, ABD, Petrol, Filistin Sorunu ve Arap Baharı Cilt II, 1. Baskı. Bursa: Alfa Akademi.
Armaoğlu, F. (2014). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
Ataman, M. (2006), “Değerler ve Çıkarlar: ABD’nin Ortadoğu Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar ve İlkeler”, Ortadoğu Yıllığı, 401-431.
Bilgin, Faruk. (2004). Büyük Ortadoğu Projesi. İstanbul: İlk Yayınları.
Bostancı, M. (2013), “Türk-Arap İlişkilerine Etkisi Bakımından Bağdat Paktı”, Ankara: Akademik Bakış.
Brzezinski, Z. (2018). Büyük Satranç Tahtası. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Budak, A. (2019). Osmanlı Modernleşmesi Gazetecilik ve Edebiyat. İstanbul: Bilge Kültür Sanat
Çakmak, H. (2016). Türk Dış Politikasında 41 Kriz 1924-2014. Ankara: Kripto Basım Yayım.
Davutoğlu, A. (2001). Stratejik Derinlik. İstanbul: Küre Yayınları.
Delanty, G. (2013). Avrupa’nın İcadı. (Çev H. İnaç). Ankara: Adres Yayınları.
Dugin, Aleksandar. (2018). Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım. İstanbul: Küre Yayınları.
Fukuyama, F. (Ed.). (2015). Kör Nokta. (H. Kaya, Çev.). İstanbul: Profil Yayıncılık.
Haviland, WA (2002) Kültürel Antropoloji (Çev. Hüsamettin İnaç, Seda Çiftçi) İstanbul: Kaknüs Yayınları
Huntington, S. P. (2019). Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması (M. Turhan ve Y. Z. C. Soydemir, Çev.). Okuyan Us Yayın.
İnaç, H. & S. Erdoğan, (2006). “Postmodern Dönemde Kamu Yönetimi Algısı ve Kamusal Alan Tartışmaları,” Akademik Bakış: Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi Celalabad, 9(1), 1-16.
İnaç H. & F. Ünal (2013). The Construction of National Identity in Modern Times: Theoretical Perspective. International Journal of Humanities and Social Science, 3(11), 223-232.
İnaç H. ve Yaman, M. (2015). Ulus İnşa Stratejileri Bağlamında Avrupa Milli Marşlarının Sosyo-Politik Mukayesesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 17-34.
İnaç, H. ve Rafiq Sada, M. (2021a). Taliban’ın Afganistan’ı Devlet, Toplum, Siyaset. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
İnaç, H. ve Rafiq Sada, M. (2021b). Ulus İnşası ve Uluslaşma. Uluslararası Eşitlik Dergisi,1(1), 95-111.
İnaç, H. (2003). Makro Toplumsal Kuramlar Açısından Postmodernizm. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 341-351
İnaç, H. (2004). Identity problems of Turkey during the European Union Integration Process. Journal of Economic and Social Research, 6(2), 33-62.
İnaç, H. (2005) Türkiye’nin Kimlik Problemleri: Avrupa Birliği’ne Entegrasyon Sürecinde. Ankara: Adres Yayınları
İnaç, H. (2007). Rethinking Democracy and Governance in the EU. Journal of Academic Studies, 9(32), 1-31.
İnaç, H., (2014) “Çağımızın Toplumsal Algısını Temsil eden Parametrelerden Kimlik, Kültür ve Uygarlık Kavramlarının Sosyo-politik Analizi”, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(1), 35-57.
İnaç, H. (2018). The Possibility of Multicultural Practice During The Age of Collective Identities In Line With Arab Spring, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 65, 306-315.
İnaç, H. (2020). Pandemi Sonrası Yeni Dünya Düzeni ve Türk Dış Politikası. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 1-20.
İnaç, H. (2021). Uluslararası Güvenlik, Yeni Dünya Düzeni ve Türkiye. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
İnaç, H. (2022). “New World Order in Post-Pandemic Process and Turkey”. In: Turkey and the Post-Pandemic World Order (Edit: A. Salih İkiz), Lexington Books, ss.199-225
İsmayilov, Elnur. (2013) “21. Yüzyıl Rusya Dış Politika Doktrinlerinde Güney Kafkasya ve Orta Asya Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 1(1), 92.
İşyar, Ömer Göksel. (2022). “Dünya Politikasında Avrasya: Aktörler ve Stratejiler”. Akçapa, Mevlüt: Yıldırım, Yusuf (Der.). Dünya Politikasında Avrasya Aktörler ve Stratejiler. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
Kiran, A. (2012). Afganistan’ın yeniden yapılandırmasında Türkiye’nin rolü. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kissinger, H. (2016). Dünya Düzeni. (S. S. Gül, Çev.). İstanbul: Boyner Yayınları.
Mengiler, Ö. (2013). Paris Antlaşması’ndan Lizbon Antlaşmasına Avrupa Birliği. Ankara: İmaj Yayınevi.
Oran, B. (Ed.). (2013). Türk Dış Politikası. İstanbul: İletişim Yayınları.
