Sahip Çıkılamayan Zenginlik: Ekonomik İş Birliği Teşkilatı
Anahtar Kelimeler:
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı- Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Teşkilatı- Siyasi İstikrar- Bölgesel İşbirliğiÖzet
Türkiye, İran ve Pakistan tarafından temelleri atılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, çok uzun süredir faaliyet göstermektedir. Kurucu ülkelerin durumlarından dolayı bazı dönemlerde kuruluşun işlevsel olma özelliği kesintiye uğrasa da Sovyet Rusya’dan ayrılarak bağımsızlıklarına kavuşan Orta Asya ülkeleri, Azerbaycan ve Afganistan’ın birliğe üye olması ile kuruluş yeni bir sinerji yakalamıştır. Teşkilat, nihai üye ülkeler ile birlikte 8 milyon kilometre kareye ve 549 milyonluk nüfusa ulaşmıştır. Bu durum, teşkilat açısından olağanüstü bir jeopolitik ve jeoekonomik hinterlanda sahip olmak demektir. Dolayısıyla bu derece stratejik değere haiz olan bir teşkilatın işlevsel durumda olması siyasi, ekonomik ve coğrafi üstünlükler sağlaması açısından önem teşkil etmektedir. Bu kapsamda çalışmada, Teşkilatın tarihsel ve kurumsal yapısının incelenmesi ile birlikte amaçsal ve önemsel yönüne de vurgu yapılarak Ekonomik İşbirliği Teşkilatının sahip olduğu stratejik önemin işlevsel olmasını engelleyen faktörler üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada neticede teşkilatı, neredeyse işlevsiz hale getiren siyasi, ekonomik ve ülkesel risklerin bertaraf edilmesi durumunda kuruluşun stratejik olarak önemli potansiyeller taşıdığına vurgu yapılmıştır.
Referanslar
Afacan, S. (2018). Türkiye-İran ilişkilerini yeniden düşünmek, İlim Kültür Eğitim Derneği, Politika Notu 02.
Arslan, M. (2016). Afganistan’da istikrarsızlık ve temel sebepleri, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 2, 47-63.
Çebi, E. (2018). Keşmir raporu, tarihi süreç ve bölgeye dair çözüm önerileri, İNSAMER, Araştırma 75.
Derman, G. S. & Haya, B. (2014). 11 Eylül sonrası Afganistan’daki güvenlik sistemi, Akademik Bakış Dergisi (41).
Dikkaya, M. & Üzümcü, Â. (2007). Ekonomik işbirliği örgütünün (ECO) gelişimi, potansiyeli ve dinamikleri, Stratejik Araştırmalar Dergisi (11), 11-34.
Doğan, S. (2011). Ekonomik işbirliği teşkilatı: 21. yüzyılda tarihi ipek yolunu canlandırma çabaları, Ortadoğu Analiz, 3(26), 63-70.
Ekici, Y. (2017). Azerbaycan ve Ermenistan arasında bitmeyen dağlık Karabağ sorunu, Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 62-77.
İnat, K. (2015). Ekonomik işbirliği örgütünün 30. yılında Türkiye-İran ekonomik ilişkileri, SETA (132).
Haider, H. (2015). Regional ıntegration in ECO: an overview, ECO, Secretariat Staff Papers.
Kamalov, İ. (2011). Rusya’nın Orta Asya Politikaları, Ahmet Yesevi Üniversitesi İnceleme Araştırma Dizisi, Rapor Yayın No:02.
Kızıltan, A. ve Sandalcılar, A. R. (2011). Türkiye’nin dış ticaretinde ekonomik işbirliği teşkilatının (ECO) yeri ve önemi, T.C. Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Avrasya Etütleri, 38(122), 99-122.
Mastanabad, A. V. (2008). Kuruluşundan Günümüze Ekonomik İşbirliği Örgütünün (ECO) Gelişmesi ve Etkileri, (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Economic Coorperation Organization, (2019), Member States, http://www.eco.int/general_content/85059-Member-States.html?t=General-content 2019.04.09
Economic Coorperation Organization, (2019), Organizatıonal Structure of ECO, http://www.eco.int/parameters/eco/modules/cdk/upload/content/general_content/3512/1500387177606ailqu920ffq0sanikp6q7kmhu3.pdf 2019.04.14.
Economic Coorperation Organization, (2024), https://eco.int/ 2024.05.19.
Öğütçü, Ö. N. (2017). Ekonomik işbirliği teşkilatı: mevcut durum ve beklentiler, Avrasya İncelemeleri Merkezi, Belge No:20.
Hazar, N. (2012). Ekonomik işbirliği teşkilatı’nın(EİT) geleceği: EİT dinamizm, görünürlük ve verimlilik kazandığında parlak bir geleceğe sahip olacaktır, ORSAM, Rapor No:108,
Parasız, İ. (2015). Uluslararası mali ve ekonomik kuruluşlar, Ezgi Kitabevi.
Safdar, M. (2017). Economic cooperation organization: fifteen years of cooperation and development (2000-2015), ECO Economic Review.
Sandalcılar, A. R. (1999), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) Bölgesinin Sosyo-Ekonomik Analizi, (YÖK Tez Merkezi, Uzmanlık Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Sandalcılar, A. R. (2010). Ekonomik İşbirliği Teşkilatının Ticari Analizi: SITC Sınıflandırması ve Çekim Modeli Üzerine Bir Uygulama, (YÖK Tez Merkezi, Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Şeyhanlıoğlu, H. (2008). 18. yüzyıldan günümüze kadar Afganistan’ın jeostratejik önemi, T.C. Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı Avrasya Etütleri, 34 (2), 61-82.
Tüğen, K. (1997). Ekonomik işbirliği örgütü (ECO) ve islam konferansı örgütü(İkö)nün Türkiye yönünden değerlendirilmesi, XI. Türkiye Maliye Sempozyumu, İzmir.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Baknalığı, (2019), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, http://www.mfa.gov.tr/ekonomik-isbirligi-teskilati-_eit_.tr.mfa 2019.04.05
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Baknalığı, (2019), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/cok-tarafli-ve-bolgesel-iliskiler/cok-tarafli-iliskiler/ekonomik-isbirligi-teskilati 2019.04.06
Wasıl, M. R. (2015). Afganistan Ekonomisi ve Ekonomik Entegrasyonlar (ECO) Örneği, (YÖK Tez Merkezi, Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
