Kayseri / Darsiyak (Kayabağ) Mezarlığı Mezar Taşları
Anahtar Kelimeler:
Kayseri- Darsiyak- Kayabağ- Mezar Taşı- BezemeÖzet
Kayseri ili Melikgazi ilçesi Darsiyak (Kayabağ) mahallesi mezarlığında yer alan ve bezeme unsuru bulunan mezar taşları bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Mezarlık içerisinde yer alan mezarların hepsi bu çalışma içerisine dahil edilmemiş olup, sadece bezeme unsuru bulunan mezar taşları incelenmiştir. Alanda yapılan çalışma esnasında çoğu tahrip olan ve hatta yok olmaya yüz tutmuş eserlerin her biri fotoğraflanarak kayıt altına alınmıştır. Mezar taşlarının kitabeleri okunmuş, başlık tipleri ve bezeme özellikleri de dikkate alınarak Türk mezar taşı sanatı içerisindeki yerleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma konusu olan eserler arasında tarihi bilinen örnekler 19 yy. ve 20. yy’a tarihlenmektedir. 18 mezar taşından 7 tanesi erkek mezarı, 8 tanesi ise kadınlara ait mezarlardır. Bu mezarlıktaki şahidelerin, mezar taşı yapma geleneğini devam ettiren genellikle sade örnekler olduğu görülmüştür. Tamamı taş malzemeden yapılmış Darsiyak mezar taşlarının üzerine işlenmiş motifler arasında; zikzak, helezonik kıvrımlar ve stilize çiçek motifleri, inci dizileri, kolye motifleri ve geometrik motifler yer almaktadır. Anadolu’da tespit edilen ve çeşitli çalışmalara konu olan tarihi mezarlıklardaki mezar taşları, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı Dönemine tarihlendirilen mezar taşlarıdır. Bu mezar taşlarının her biri hem tarihsel dönemleri hem de bulundukları bölgelerin kendine özgü özelliklerini taşımakta, ancak genel anlamda birbirinden keskin çizgilerle ayrılmış farklılıkları barındırmamaktadır. Bu çalışmada; Darsiyak mezar taşları katalog halinde tanıtılmakla birlikte Anadolu’da yaygın olarak görülen benzer bezeme unsurlarının 19-20. yüzyıllarda Kayseri’de tekrarlanan örnekleri üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır.
Referanslar
Berk, S. (2006). Zamanı Aşan Taşlar.
Budak, A. (2020). Kültürel Belleğin Yinelenmesi: Kayseri’de Koçgiri Aşireti’nin Yerleştiği Köylerde Bezemeli Mezar Taşları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 95(95), 277-299.
Cömert, H. (2009). Darsiyak (Kayabağ). Kayseri Ansiklopedisi, 1, 420-421.
Çoruhlu, Y. (1998). Erken Devir Türk Sanatı’nın ABC’si.
Çoruhlu, Y. (2016). Eski Türklerin Kutsal Mezarları Kurganlar.
Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı.
Güngör, H. (1996). Kayseri ve Çevresinde Bazı Mezar Taşları. Türk Dünyası Tarih Dergisi, 30-33.
Ögel, B. (1999). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi Orta Asya Kaynak Buluntularına Göre.
Sağıroğlu Arslan, A. ve Bağbaşı T. (2022). Develi Çataloluk Köyü Bezemeli Mezar Taşları. Ülker Ardıçoğlu'na Armağan, 71-100.
Sağıroğlu Arslan, A. (2005). Kayseri Zamantı Irmağı Çevresindeki Bezemeli Mezar Taşları.
Saraçoğlu, N. (1950). Türk Mezarlarına Dair Araştırma.
İlter, F. (1987). Kayseri'de XIX. Yüzyıldan İki Kilise: Darsiyak ve Efkere. Anadolu XXII (Akurgal’a Armagan 2), 353-370.
Karamağaralı, B. (1992). Ahlat Mezar Taşları.
Topçu, S. M. (2009). Talas İlçe Mezarlığında (Cemil Baba Mezarlığı) Yer Alan Bezemeli Mezar Taşları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 141-175.
