Ayntablı Hâfız Abdülmecidzâde Dîvânında Yer Alan Meclis ve Meclise Ait Unsurlar Üzerine Bir Değerlendirme

Özet

 ^{Klâsik Türk edebiyatı asırlar süren bir edebiyat dönemidir. Bu dönem edebî muhtevasını Arap ve Fars edebiyatı temelleri üzerine inşa etmiştir. Klasik Türk edebiyatı; klasik dönem Türk edebiyatı, divan edebiyatı, yüksek zümre edebiyatı gibi isimlerle anılmıştır. Bu dönemde ele alınan eserlerde (şiirlerde) edebî muhteva sevgili ve âşık üzerine kurulmuştur. Şiirlerde sevgili çeşitli yönleri ile ele alınmış, benzetmeler ile dilin bütün güzellikleri kullanılarak tasfir edilmiştir. Divân edebiyatında sevgili, âşıkları ile meclislerde gününü gün eden eğlencesine düşkün ve âşığına yan bakışları ile ıstırap veren bir güzeldir. Divân şairlerinin yazdıkları şiirler mazmunlarla dolu kapalı anlamlar içermektedir. Klâsik Türk edebiyatı araştırmacıları yıllarca bu mazmunlar üzerine çalışmalar yapmış, şairlerin toplum kültüründen uzak kalıp kalmadıkları şairlerin kullandıkları mazmunlar ile çözümlenmeye çalışılmıştır. Divân edebiyatı şairleri şiirlerini ele alırken toplumdan tamamen soyutlanmamış, toplum ile ilgili konuları klâsik şiir anlayışı ile kaleme almıştır.   Türk edebiyatının önemli dönemlerinden olan İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatının da bir kısmı daha çok didaktik, dinî; bir kısmı da millî ve mahallî konuları içeren eserler vermiştir. Konu, dil ve anlatım, üslup, kullanılan ölçü ve kafiye gibi pek çok özellik dikkate alındığında İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatının klâsik edebiyat ve halk edebiyatı olmak üzere ikiye ayrıldığı görülmektedir.‘’Klâsik Türk edebiyatı Arap ve Fars edebiyatı temelleri üzerine kurulmuş ve etkisinde kalmıştır.’’ denilse de gelenekle yetişmiş, Osmanlı toprakları içerisinde büyümüş şairler yüzyıllar süren tarihi mirası eserleriyle geleceğe taşımayı başarmışlardır. Klâsik Türk şiirinin kaynakları arasında Arap ve Fars edebiyatının etkisi, fenni ilimler, beşerî bilimler, mitoloji vb. gibi unsurlar gösterilse de şairin içinde yetiştiği toplum, geçmişten gelen örf ve onun şiiri ele alış biçimini etkilemiştir.  Bu çalışmada toplumsal hayatın unsurlarından meclis kültürü ve meclise ait kavramlar, 17. yüzyıl da yaşamış olan Ayıntablı Hâfız Abdülmecidzâde divanından hareketle incelenmiştir.}