1950-1960 Yılları Arasındaki Demokrat Parti Döneminin Sosyo-Politik Atmosferini Anlamaya Yönelik Bir Çalışma

Özet

Türkiye Cumhuriyeti demokratikleşme sürecinde birçok iç ve dış engele takılmıştır. Demokrasinin olmazsa olmazı çok partili hayata geçiş süreci de genç cumhuriyet için sancılı kabul edilen yolculuklardan bir tanesi olmuş, milli irade ve darbeler gibi kavramlarla bir arada bakılacak olursa belki de olumlu ve olumsuz birçok gelişmenin tohumlarının atıldığı süreç olarak karşımıza çıkmıştır. Tüm bu gelişmelerin merkezinde bulunup Türk Siyasi Tarihi’nin başat aktörlerinden biri olan ve Cumhuriyet Halk Partisi içerisinden diyalektik bir görünümü andıracak bir biçimde doğan Demokrat Parti ve partinin iktidarda kaldığı 10 yıllık süreçte (1950-1960) deneyimlenen genel sosyo-politik atmosfer ve ekonomik gelişmeler bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışma içerisinde yapılan tartışmada, Demokrat Parti’nin kendinden önceki dönemin anti-demokratik uygulamalarını eleştirerek, adıyla uyumlu bir şekilde, demokrat bir siyasi başlangıç yaptığı ancak sürecin yavaş yavaş yerini tekrar anti-demokratik uygulamalara bıraktığı sonucuna varılmış ancak atılan liberal adımların küreselleşmekte olan dünyayla entegrasyonun sağlanması konusunda son derece gerekli olduğu not düşülmüştür. Bu bağlamda, Demokrat Parti’nin Cumhuriyet Halk Partisi bünyesinden kopup kendi siyasal parti kimliğini edinmeye başladığı süreçten başlayarak iktidar partisi olarak kaşımıza çıktığı 1950 yılından itibaren gözlemlenen gelişmeler, demokrasi kavramı ve ekonomik uygulamalar ekseninde değerlendirilmiştir. İlk başlık altında, Demokrat Parti’nin, anti-demokratik uygulamaları eleştiren ve bu uygulamaların karşısında duran bir siyasal oluşum olarak ortaya çıkarken daha sonra, eleştirmiş olduğu anti-demokratik uygulamalara benzer yaklaşımları kendisinin sergilemeye başladığı anlaşılmıştır. Öte yandan ikinci başlık altındaysa, kendisinden önceki Cumhuriyet Halk Partisi idaresinde görülen devletçi yönetim anlayışının aksine Demokrat Parti’nin daha liberal bir ekonomik sistemi benimsediği, ekonomi içerisinde devletçi anlayışı en az düzeyde kullandığı ve bunun küreselleşen dünya içerisinde önemli bir hamle olduğu anlaşılmıştır.