Sosyal Ağların Örgütsel Sapmaya Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma
Abstract
Örgüt içinde çalışanların kurmuş oldukları sosyal ağlar organizasyonları etkilemektedir. Araştırmanın amacı, bireylerin iş yerinde kurmuş oldukları sosyal ağ sebeplerini, bu ilişkilerden nasıl etkilendiklerini ve bu ilişkilerin işe nasıl yansıdığını, sapma davranışına yol açıp açmadığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Nitel analiz yönteminin kullanıldığı bu çalışmanın veri kaynağını Afyonkarahisar il merkezinde yer alan beş yıldızlı otel işletmeleri oluşturmaktadır. Verilerin analizinde; tematik analiz yöntemlerinden tümevarımsal analiz yöntemi kullanılmıştır. Veriler Maxqda Analytics Pro 2022 programında, açık kodlama, eksenel kodlama yapılarak kategorilere ayrılmış, benzer nitelikteki kategoriler temalara ayrılmış ve her bir tema değişkenler de göz önünde bulundurularak program aracılığı ile görselleştirilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda; örgütlerde çalışanların oluşturdukları sosyal ağların örgütsel sapma üzerinden anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Çalışanların iş yerinde kurmuş oldukları sapma davranışlarında en çok politik davranışlarla ilgili sapma davranışı ve üretim ile ilgili sapma davranışı gösterdiği tespit edilmiştir.
References
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yıldırım, E. (2012). "Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. " Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
Anasız, B. T. ve Püsküllüoğlu, E. I. (2018). Algılanan Örgütsel Sapma Davranışı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. KSBD, (10), 449-469.
Baron, R.A. and Neuman, J.H (1996). Workplace Violence And Workplace Aggression: Evidence on Their Relative Frequency and Potential Causes. Aggressive Behavior, 22(3), 161-173.
Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
Büyükgöze, H. ve Gün, F. (2017). Building The Professional Identity of Research Assistants: A Phenomenological Research. Educational Sciences: Theory and Practice, 17(1), 237-263.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi. Ankara.
Çayır, M. Y. ve Sarıtaş, M. T. (2017). Nitel Veri Analizinde Bilgisayar Kullanımı: Bir Betimsel İçerik Analizi (2011-2016). Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 518-544.
Denzin, N. and Lincoln, Y. (1994). Handbook of Qualitive Research, CA: Sage. Thousand Oaks.
Ellwardt, L., Labianca, G. J., and Wittek, R. (2012). Who are the objects of positive and negative gossip at work? A social network perspective on workplace gossip. Social Networks, 34(2), 193-205.
Eren, Z. (2019). Biçimsel ve Biçimsel Olmayan Örgüt Yapılarının Sosyal Ağ Analizi: Öneri ve Güven Ağları Örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1124.
Fox, S. and Spector, P. E. (1999). A Model of Work Frustration–Aggression. Journal of Organizational Behavior, 20(6), 915-931.
Freeman, L. C. (2004). The Development of Social Network Analysis. Empirical Press, USA.
Freeman, L. C. (2011). The Development of Social Network Analysis- With an Emphasis on Recent Events. (Eds.), The Sage Handbook of Social Network Analysis (Ed. J. Scott & P. J. Carrington ), Sage Publications, London, 27–39.
Gerrıng, J. (2017). Qualitative Methods. Annual Review of Political Science, 20, 15-36.
Gruys, M. L. and Sackett, P. R. (2003). Investigating The Dimensionality of Counterproductive Work Behavior. International Journal of Selection And Assessment, 11(1), 30-42.
Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma: Teorik Çerçeve-Pratik Öneriler-7 Farklı Nitel Araştırma Yaklaşımı-Kalite ve Etik Hususlar. Seçkin Yayınları, Ankara.
Hatala, J. P., and George Lutta, J. (2009). Managing information sharing within an organizational setting: A social network perspective. Performance Improvement Quarterly, 21(4), 5-33.
Hollinger, R. C. and Clark, J. P. (1982). Formal and Informal Social Controls of Employee Deviance. Sociological Quarterly, 23(3), 333-343.
Işıkay, Ç. (2019). Yıkıcı Örgütsel Sapma: Bı̇r Lı̇teratür Değerlendı̇rmesı̇. Social Sciences Studies Journal, 5, 6623-6634.
Jungst, M., and Blumberg, B. (2016). Work relationships: counteracting the negative effects of conflict. International Journal of Conflict Management, 27(2), 225-248.
Karakavuz, H. (2020). Havayolu İşletmelerı̇nde Kabı̇n Görevlı̇lerı̇ne Uygulanan Performans Değerlendı̇rme Sı̇stemlerı̇nı̇n Mı̇kro Kurumsal Kuram Perspektı̇fı̇yle Değerlendı̇rı̇lmesı̇. Anadolu Üniversitesi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi., Eskişehir.
Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
Kızıldağ, D. (2010). Örgütlerde Problemli Davranışlar ve Davranışsal Risk Yönetimi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Afyonkarahisar.
Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği. İstanbul, Beta Basım Yayım.
Labianc, G. and Brass, D. J. (2006). Exploring The Socıal Ledger: Negative Relatıonships and Negative Asymmetry in Social Networks in Organization. Academy of Management Review, S (3), 596-614.
Lincoln, Y. S., and Guba, E. G. (1985). Naturalistic İnquiry. Sage.
Mitchell, J. C. (1974). Social Networks. Annual Review of Anthropology, 3, 279-299.
Özkan,C. (2017). İşin Anlamlılığının İş Perfonmansına ve Sapma Davranışına Etkisi: Mersin İlinde Yapılan Bir Araştırma. Mersin Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Mersin.
Öztürk, İ. (2015). İş Yaşamında Üretkenlik Karşıtı Davranışlar: Ayrımcılık ve Adaletsizlik Algıları İle Olumsuz Duyguların Etkileri. Master's Thesis, TOBB University of Economics and Technology, Graduate School of Economics And Social Sciences.
Penuel, W., Riel, M., Krause, A., and Frank, K. (2009). Analyzing teachers’ professional interactions in a school as social capital: A social network approach. Teachers college record, 111(1), 57-95.
Robinson, S. L. and Bennett, R. J. (1995). A Typology Of Deviant Workplace Behaviors: A Multidimensional Scaling Study. Academy Of Management Journal, 38(2), 555-572.
Sayğan, T., Özer, P. ve Tozkoparan, G. (2015). Yerel Yazında Sosyal Sermaye Araştırmaları: Odaklar ve Boşlukların Sosyal Ağ Analı̇zı̇ Iile İncelenmesi. İşletme Fakültesi Dergisi, 16,81.
Sözen, C. ve Gürbüz, S. (2017). Örgütsel Ağlar. Örgüt Kuramları (Ed. H.Cenk Sözen Ve H.Nejat Basım) Beta Yayıncılık, İstanbul, 317-341.
Snow, D. L. and Gordon, J. B. (1980). Social Network Analysis and Intervention with The Elderly. The Gerontologist, 20(4), 463-467.
Suna, B. (2017). Otel İşletmelerinde Sahip ve Yöneticilerinin Sosyal Sermaye Unsurlarından Sosyal Ağlarının Müşteri Teminine Etkisi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gaziantep.
Stiles, W. B. (1993). Quality Control in Qualitative Research. Clinical Psychology Review, 13(6), 593-618.
Tichy, N., M., Tushman, M. and Fombrun ,C. (1979). Social Network Analysis for Organizations. The Academy of Management Review, 4-27.
Toptaş, B., Kürşad, M. Ş. ve Bökeoğlu, Ö. Ç. (2018). Araştırma Görevlilerinin Araştırma Problemleri Belirlerken İzledikleri Yol ve Karşılaştıkları Güçlükler: Nitel Bir Çalışma. Current Research in Education, 4(2), 48-61.
Tunçay, S., (2016). Asil ve Vekil İlişkilerinin Sosyal Ağ Analiziyle İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
Vardi, Y. and Wiener, Y. (1996). Misbehavior in Organizations: A Motivational Framework. Organization Science, 7(2), 151-165.
Yağar, F. ve Dökme, S. (2018). Niteliksel Araştırmaların Planlanması: Araştırma Soruları, Örneklem Seçimi, Geçerlik Ve Güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
Yıldırım, A., ve Simsek, H. (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık .(4. Baskı). Ankara.
