Tükenmişlik Sendromunun Kariyer Uyum Yeteneği ile İlişkisi
Anahtar Kelimeler:
Tükenmişlik Sendromu- Kariyer Uyum Yeteneği- Duygusal Yıpranma- Adaptasyon ve TeknolojiÖzet
Bireylerin sahip oldukları meslek gruplarında iş gücünü yerine getirirken doğrudan ve dolaylı olarak karşılaştıkları olumsuz durum ve eylemler neticesinde yapı ve karakterlerine bağlı olarak etkilenmeleri, duygusal yıpranmaları ve ruhsal çöküntü gibi durumların ortaya çıkması tükenmişlik sendromu olarak adlandırılmaktadır. Gelişen teknolojiler ile sürekli değişimin yaşandığı iş dünyasında, kişilerin değişime ayak uydurabilme, kendini geliştirebilme, pozisyon ve iş değişimlerine çabuk uyum sağlayabilme, yeni meslek gruplarına adapte olabilme gibi yetenekleri kariyer uyum yeteneği olarak adlandırılmaktadır. Tükenmişlik sendromu bireylerin duygusal ve ruhsal birçok yönünü etkilemektedir. Kariyer uyum yeteneği kişinin bulunduğu ortama bağlı olarak güçlenmekte ya da karşılaşmış olduğu durumlar neticesinde negatif etkilenebilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı; tükenmişlik sendromunun kariyer uyum yeteneği ile ilişkisini inceleyerek, etki ve sonuçlarını ortaya koymaktır. Çalışmanın temel sonucu; tükenmişlik sendromu ile kariyer uyum yeteneği arasında çok zayıf, pozitif yönlü anlamlı bir ilişki vardır olarak tespit edilmiştir.
Referanslar
Akyol, K. (2023). Ruhsal Zekânın Kariyer Uyum Yeteneği Üzerindeki Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Konya.
Akyol, K. ve Yılmaz, A. (2023). Ruhsal Zekânın Kariyer Uyum Yeteneği Üzerindeki Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 570-603.
Alga, E. (2016). Örgütlerde Yöneticilerin Liderlik Tarzlarının Algılanması ve Tükenmişlik Sendromu İlişkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Denizli.
Ardıç, Kadir ve Sema Polatcı, “Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 27, Ocak-Haziran 2009, s.21-46.
Ateş, M. (2018). Çalışanların Kariyer Uyum Yeteneği, Birey İş Uyumu, İşe Bağlanma ve Yaşam Tatmini İlişkisinin İncelenmesi: Antalya’daki Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Antalya.
Aydın, Ö. A. (2019). Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu ve İş Doyumu İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Azizoğlu, Öznur ve Kubilay Özyer, “Polislerde Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Ampirik Çalışma”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, Temmuz 2009, s.137-147.
Barros, A.S.S. (2017), “Subjective Well-Being (Sb) and Burnout Syndrome (BnS): correlational analysis teleworkers Education Sector”, Social and Behavioral Sciences 237, 1012 – 1018.
Beğiş, G. B. (2019). Tükenmişlik Sendromu ve İş Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki: Akademisyenler Üzerine Bir Uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir.
Bouckenooghe, D., Kanar, A., and Klehe, U.-C. (2022), “A latent transition analysis examining the nature of and movement between career adaptability profiles”, Journal of Vocational Behavior 136 (2022) 103728.
Cinel, Mehmet Ozan ve Ela Oğan, “İş Hayatında Duygusal Zekâ ve Kariyer Uyum Yeteneği Arasındaki İlişki”, Alanya Akademik Bakış Dergisi, Sayı 1, Aralık 2020, s.369-391.
Coetzee, M. and Nisha Harry, “Emotional intelligence as a predictor of employees' career adaptability”, Journal of Vocational Behavior, Vol. 8, Issue 4C, 2013, p.1-8.
Craiovan, P.M. (2014), “Correlations between perfectionism, stress, psychopathological symptoms and burnout in the medical field”, Social and Behavioral Sciences 127, 529 – 533.
Doğanülkü, HA & Şeker, G. (2023). Kariyer Karar Pişmanlığı ve Akademik Erteleme Arasındaki İlişkide Kariyer Uyumunun Aracı Rolü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13 (1), 205-219.
Doğanülkü, Hacı A. and Oğuzhan Kırdök,: “The Moderating Role Of Career Decision Regret In The Effect Of Career Adaptability On Burnout”, International Journal of Progressive Education, Vol. 17, Issue 1, 2021, p.319-330.
Enache, R. G. (2013), “Burnout Syndrome and Work Accidents”, Social and Behavioral Sciences 78, 170 – 174.
Gong, Z., Gilal, F.G., Gilal, N.G., Swol, L.M.V., and Gilal, R.G. (2023), “A person-centered perspective in assessing career adaptability: Potential profiles, outcomes, and antecedents”, European Management Journal 41 (2023) 415–424.
Guan, Y., Yang, W., Zhou, X., Tian, Z., and Eves, A. (2016), “Predicting Chinese human resource managers' strategic competence: Roles of identity, career variety, organizational support and career adaptability”, Journal of Vocational Behavior 92 (2016) 116–124.
Gülay, E. (2019). Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişlik Sendromunun Örgüt İklim ile İlişkisi: 27. Dönem Milletvekillerinde Bir Uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman.
Gülhan, S. E. (2019). İş Hayatında Stres ve Tükenmişlik Sendromu. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ.
Gündoğan, K. (2018). Lojistik Sektöründe Tükenmişlik Sendromu: Depo Çalışanları Üzerinde Bir Saha Çalışması. İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Johnston, Claire S. “A Systematic Review of the Career Adaptability Literature and Future Outlook”, Journal of Career Assessment, Vol. 26, 2018, p.3-30.
Kabataş, A. K. (2020). Ofis Çalışmalarında Tükenmişlik Sendromu ve Ergonomik Risk Değerlendirmesi: Bir Kamu Dairesi Örneği. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Kalaycıoğlu, E. (2018). Kariyer Uyum Yeteneğinin Çalışanların İş Performansına Etkisi. Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Bartın.
Karakoyun, Z. (2017). Örgütsel Güven İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişki Ve Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Koç, M. (2019). Acil Yardım, Kurtarma Ve Müdahale Personellerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi: Trabzon İli Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane.
Koyuncu, N. (2015). İşyerinde Psikolojik Şiddetin (Mobbing) Tükenmişlik Sendromu ile İlişkisi – Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Kars.
Maggiori, C., Johnston C. S., Krings, F., Mesudi, K. and J. Rossier. (2013). “The Role of Career Adaptability and Work Conditions on General and Professional Well-Being”. Journal of Vocational Behavior, 83(3), 437-449.
Mert, E. (2020). U19 Kategorisindeki Futbolcularda Bireysel Rekabetçiliğin Kariyer Uyum Yeteneği Üzerindeki Etkisi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Morovicsová, E., and Valuš, L. (2022), “Burnout Syndrome in Psychiatrists in Slovakia: A National Survey”, Archives of Psychiatry Research; Vol 58:201-212.
Mucuk, G. ve Ş. Darıcan. (2022). Kariyer Uyum Yeteneği, İşgören Performansı ve Algılanan Örgütsel Desteğin Demografik Faktörler Açısından Değerlendirilmesi: İmalat Sektörü Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 7(1), 105-127.
Naktiyok, Atılhan ve Canan Nur Karabey, “İşkoliklik ve Tükenmişlik Sendromu”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı 2, Eylül 2005, s.180-198.
Nastasa, L.E. and Farcaş, A.D. (2015), “The Effect of Emotional Intelligence on Burnout in Healthcare Professionals”, Social and Behavioral Sciences 187 (2015) 78 – 82.
Ojala, J., Nikander, A., Aunola, K., De Palo, J., and Ryba, T.V. (2023), “The role of career adaptability resources in dual career pathways: A person-oriented longitudinal study across elite sports upper secondary school”, Psychology of Sport & Exercise 67 (2023) 102438.
Özcan, K. (2023). Tükenmişlik Sendromunun Özel Eğitim Kurumu Çalışanları Üzerindeki Etkisinin İş Tatmini Bağlamında Değerlendirilmesi. KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Konya.
Polatcı, S. (2017). Tükenmişlik Sendromu Ve Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler (Gaziosmanpaşa Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Analiz). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Tokat.
Saçkın, M. (2020). Dicle Üniversitesinde Çalışan Asistan Hekimlerde Tükenmişlik Sendromu ve İş Doyumu. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Tıpta Uzmanlık Tezi. Diyarbakır.
Saiiari, A., Moslehi, M., and Valizadeh, R. (2011), “Relationship between emotional intelligence and burnout syndrome in sport teachers of secondary schools”, Social and Behavioral Sciences 15 (2011) 1786–1791.
Sandström, A., Rhodin, I. N., Lundberg, M., Olsson, T. and Lars N. (2005), “Impaired Cognitive Performance in Patients With Chronic Burnout Syndrome”, Biological Psychology, 69(3), 271-279.
Sartık, H. (2020). Kişilik Özelliklerinin Kariyer Uyum Yeteneğine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Mersin.
Satır, S. (2019). Tükenmişlik Sendromu Ve İşe Adanmışlık ve Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Shepherd, C.D., Tashchian, A., and Ridnour, R.E. (2011), “An Investigation of the Job Burnout Syndrome In Personal Selling”, The Journal of Personal Selling and Sales Management, Fall 2011, Vol. 31, No. 4, pp. 397-409.
Silvia L. and Cabrera Gutierrez, “Burnout syndrome among Mexican ho spital nursery staff”, Revista Medica del IMSS, Vol. 43, Issue 1, 2005, p.11-15.
Taş, M. A. (2017). Kültürel Değerler, Psikolojik Sermaye ve Kariyer Uyum Yeteneği İlişkisine Dair Bir Saha Araştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Burdur.
Taş, Mehmet Ali ve Ali Murat Alparslan, “Kültürel Değerler, Psikolojik Sermaye ve Kariyer Uyum Yeteneği İlişkisine Dair Bir Saha Araştırması”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 18, Nisan 2020, s.417-440.
Toğa, N. (2016). Örgütsel Adalet Algısının Tükenmişlik Sendromuna Etkisi ve Bir Uygulama. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Malatya.
Torrente, M., Sousa, PAC. And Sanchez-Ramos, A. (2021), “To burn-out or not to burn-out: a crosssectional study in healthcare professionals in Spain during COVID-19 pandemic”, BMJ Open, 1-12.
Ulrichová, M. (2012), “Logo therapy and Existential Analysis in Counselling Psychology as Prevention and Treatment of Burnout Syndrome”, Social and Behavioral Sciences 69, 502 – 508.
Üstündağ, S., & Büber, H. (2023). Aile İşletmelerinde Tükenmişlik Sendromunun İş Tatminine Etkisi: Kütahya Çini-Seramik Sanayinde Bir Uygulama. Sosyal, Beşeri Ve İdari Bilimler Dergisi, 6(9), 1104–1122.
Vapur, M., Yavuz, E. & Demirel, M. A., (2023). İşgörenlerde Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Tükenmişlik İlişkisinde Etkileşimci Liderliğin Aracı Rolü, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(1), 545-558.
Weber A. and A. Jaekel-Reinhard, “Burnout Syndrome: A Disease Of Modern Societies?”, Occupational Medicine, Vol. 50, Issue 7, 2000, p.512-517.
Whippen DA. and GP. Canellos, “Burnout Syndrome in the Practice of Oncology: Results of a Random Survey of 1000 Oncologists.”, Journal of Clinical Oncology, Vol. 9, Issue 10, 1991, p.1916-1920.
Yalçın, B. (2022). İş Stresi ve Tükenmişlik Sendromunun Çalışan Performansı Üzerine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya.
Yalçın, B., & Yılmazer, A. (2022). İş Stresi ve Tükenmişlik Sendromunun Çalışan Performansı Üzerine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Çalışma. 20. GELENEKSEL, 73.
Yıldız MS, Börklü Doğan Ö, Dayan A. (2022). Tıp Uzmanlık Öğrencilerinde Ruhsal liderlik ve Tükenmişlik Sendromu İlişkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 2022;26(2):29-36.
Yıldız, F. ve H. Z. Kabasakal. (2023). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Uyumluluk Düzeylerinin Kariyer Endişeleri ve Kariyer Kararı Verme Öz-Yeterliği Açısından İncelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 15(28), 91-103.
Yılmaz, B. (2015). Farklı Kuşaklarda Tükenmişlik Sendromu ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Bolu.
Zacher H., Ambiel, R.A.M., and Noronha, A.P.P. (2015), “Career adaptability and career entrenchment”, Journal of Vocational Behavior 88 (2015) 164–173.
